HỌC ĐỂ LÀM GÌ?

Về quê thường xuyên, nhưng lâu lắm rồi tôi mới có dịp hàn huyên cùng bạn bè thuở còn cắp sách trường làng. Chuyện Đông chuyện Tây, cuối cùng, vẫn quay về chuyện gia đình, học hành, con cái. Bỗng giật mình khi nghe các bạn nói cả làng có tới gần 30 cô, cậu tốt nghiệp đại học chưa xin được việc làm. Thế là sau gần 5 năm đèn sách thành tài, các cô cậu này lại quay về quê theo nghề trạm khảm của cha ông.

Cũng vì thế, con em trong làng bỏ học rất nhiều. Phần lớn chỉ học hết lớp 9, khá khẩm thì hết lớp 12 là nghỉ. Ở nhà học nghề đục, trạm, khảm. Bởi có học nữa, học lên tận đại học, thậm chí tốt nghiệp đại học thì rồi cũng làm nghề trạm thôi. Vậy thì học đại học để làm gì? Thời gian đó, thà dành để học nghề có khi còn tốt hơn.

Ngày trước, cha ông giỏi nghề mộc, nghề trạm khảm, đục và gọt con giống. Giỏi nghề, nên nhà nào cũng có tư tưởng dạy dỗ, truyền nghề lại cho con cháu. Vì thế, đám thợ mộc, thợ ngang, thợ đục, thợ trạm làng Me Cả nổi danh như sóng cồn suốt cả vùng, từ miền xuôi đến miền ngược. Quê tôi, những người phụ nữ thường có câu nói cửa miệng đầy tự hào về làng quê mình rằng đàn ông Me Cả cơm rượu thiên hạ quanh năm.

Bản thân tôi, dù được bố mẹ quyết tâm nuôi cho ăn học, nhưng hè nào cũng phải cắp dùi đục, cưa, tràng… làm phó đi theo đám thợ làng, dọc ngang khắp các vùng quê làm nhà, làm đồ mộc. Trước khai trường tầm mươi ngày mới được trở về nhà chuẩn bị cho năm học mới.

Nói tóm lại, cha ông làng tôi coi trọng việc dạy nghề, truyền nghề cho con cháu. Làng tôi, từ xa xửa xa xưa, vốn là vùng hiếu học, từng sản sinh ra Trạng Nguyên Nguyễn Giản Thanh, Thượng Thư Đàm Thận Huy. Nhưng con cháu thì lấy nghề làm gốc. Ai kiệt xuất mới chọn con đường học hành, thành đạt, làm quan giúp nước , giúp dân.

Thế hệ chúng tôi thì khác hẳn. Nhà nào có tí của nả là lo cho con ra thành phố học, những mong thành ông nọ bà kia, thoát khỏi cái cảnh lao động chân tay lam lũ. Thế là hàng loạt cô cử, cậu cử ra đời. Học xong, trụ lại ở thành phố thì quá khó. Lương vài triệu. Nào tiền nhà, tiền ăn, tiền sinh hoạt… và hàng lô các nhu cầu khác nên dù là thành đạt, hầu hết vẫn phải xin thêm bố mẹ tiền.

Được vài năm, chịu không thấu, đành bỏ về quê theo nghề cũ của cha ông. Nhưng lúc ấy thì lỡ dở hết cả rồi. Học nghề thì khó vì tuổi đã lớn. Lại thêm cái bệnh bằng cấp, chẳng lẽ có bằng đại học lại đi làm nghề trạm, đục, khảm? Mà muốn kiếm ăn bằng cái bằng đại học của mình thì chợt phát hiện ra rằng nó chưa đủ. Chưa đủ để làm chủ, nhưng có vẻ lại hơi thừa để làm thợ. Nghịch cảnh là như vậy.

Từ làng quê, từ đám con cái bạn bè, chợt nghĩ về một cái gì đó tầm vĩ mô hơn cây tre, bờ ruộng , sân đình. Đó là học để làm gì? Và học như thế nào nhỉ?

free hit counters