HAI KHỔ THƠ

Năm thứ nhất, Đại học Bách Khoa Hà Nội, tôi được một anh thương binh quê Sài gòn chép tặng hai khổ thơ nói về Huyền Trân Công chúa. Bài thơ lấy tích Công chúa bị gả bán sang Chiêm Thành mà cảm tác. Khi đó, do nhiều nguyên nhân, chúng tôi không ai biết tác giả của bài thơ ấy là ai? Từ bấy, tôi vẫn có ý tưởng tìm hiểu về bài thơ này.

Rồi học hành, thi cử, luận án, ra trường, đi bộ đội, chuyển ngành… bao nhiêu biến cố thăng trầm, cộng với bấy nhiêu nhọc nhằn của cuộc sống, tôi quên khuấy ý tưởng ấy. Cho đến một hôm, một người bạn từ Hoa Kỳ về cho tôi một đĩa nhạc của Hoang Oanh. Đĩa nhạc thật đặc sắc với các bài Hòn Vọng Phu, Trầu Cau, Tiếng Trông Mê Linh, Người Con Gái Nam Xương và đặc biệt là Huyền Trân Công Chúa.

Nghe đĩa nhạc này, biết thêm nhiều tư liệu xung quanh Công chúa Huyền Trân. Từ đó, tôi tìm ra bài thơ. Hóa ra, hai câu thơ anh thương binh chép tặng tôi chỉ là khổ đầu tiên và khổ cuối cùng của một bài thơ dài.

Rất hay và rất độc đáo…

Năm 1036, Chiêm Thành là quốc gia đương thời cực thịnh, đe dọa cả phương nam Đại Việt do Nhà Trần đang cai trị. Với mục đích tăng cường bang giao giữa hai quốc gia láng giềng, Trần Nhân Tông gả Công chúa Trần Huyền Trân cho Quốc vương Chiêm Thành là Chế Bồng Nga. Lúc đó, Trần Huyền Trân mới 16 tuổi. Hồi môn Quốc vương Chiêm Thành dành cho Nhà Trần là 2 châu Ô, Châu Rý (huyện Hương Điền, Thừa Thiên-Huế bây giờ).

Ít năm sau, Chế Bồng Nga chết. Theo tục lệ Chiêm Thành, Công chúa Huyền Trân phải bị chôn sống cùng chồng. Để giải cứu Công chúa, vua Trần đã sai đại tướng Trần Khắc Chung, dẫn đầu đoàn tùy tùng tới viếng Chế Bồng Nga, nhưng thực chất là tìm cách cứu Huyền Trân. Trần Khắc Chung vào Chiêm Thành và trong những tình huống bất ngờ nhất, đã giải cứu thành công Trần Huyền Trân. Hai người theo đường biển trở lại Thăng Long sau đó gần một tháng trời.

Mới 16 tuổi, Trần Huyền Trân đã bị gả bán đến một đất nước hoàn toàn xa lạ, thậm chí đang thù địch. Với vai trò vừa làm vợ, vừa làm nhà ngoại giao. Công chúa đã hy sinh cả tuổi thanh xuân của mình vì an bình của dân tộc. Đề tài này đã được nhiều thi sỹ, nhạc sỹ sáng tác nên những tác phẩm bất hủ. Sự hy sinh của Công chúa thì tôi tin là có thật. Nhưng mối tình Trần Khắc Chung và Công chúa, mà nhiều nhà thơ, nhạc sỹ đã sáng tác, thì tôi không nghĩ đấy là sự thật, vì những lý do liên quan đến rào cản của chế độ phong kiến cũ.

Được tặng hai khổ thơ. Tìm được thì hóa ra là mở đầu và kết thúc của một bài thơ dài. Thi phẩm Nhạc Xuân của nhà thơ đồng quê Nguyễn Bính. Nói thật là cho tới giờ, tôi vẫn không thể tin được đây là tác phẩm của họ Nguyễn, vì tôi không thể hiểu nổi vì sao chàng thi sỹ đồng quê, vốn đậm tính chân quê ấy lại có thể viết một thi phẩm hiện đại và văn minh đến thế. Xin chép lại đây toàn bộ bài thơ để mọi người cùng thưởng thức.


NHẠC XUÂN

Hôm nay là xuân, mai còn xuân
Xuân đã sang đò nhớ cố nhân
Người ở bên kia sông cách trở
Có về Chiêm Quốc như Huyền Trân?

Hôm nay là xuân, mai còn xuân
Phơi phới mưa sa nhớ cố nhân
Phận gái ví theo lề ép uổng
Đã về Chiêm Quốc như Huyền Trân

Hôm nay là xuân, mai còn xuân
Lăng lắc đường xa nhớ cố nhân
Nay đã vội quên tình nghĩa cũ
Mà về Chiêm Quốc như Huyền Trân

Hôm nay là xuân, mai còn xuân
Một cánh đào rơi nhớ cố nhân
Cung nữ như hoa vườn Thượng uyển
Ai về Chiêm Quốc với Huyền Trân?

Hôm nay là xuân, mai còn xuân
Rượu uống say rồi nhớ cố nhân
Đã có yêu nhau là đến thế
Đừng về Chiêm Quốc nhé Huyền Trân?

Đừng về Chiêm Quốc nhé Huyền Trân
Ta viết thơ này gửi cố nhân
Năm mới tháng giêng mồng một tết
Còn nguyên vẹn cả một mùa xuân .

Huyền Trân, Huyền Trân, Huyền Trân ơi!
Mùa xuân, mùa xuân, mùa xuân rồị
Giờ đây chín vạn bông trời nở
Riêng có tình ta khép lại thôi!

free hit counters