Thứ Tư, 25 tháng 8, 2010

CHỢ TÌNH KHAU VAI


Có lẽ ít ai biết trên đời có một cái chợ chỉ họp cho những người yêu nhau mà chẳng nên vợ nên chồng. Không phải để bán mua. Cứ mỗi năm một lần, những người yêu nhau tìm về nơi sẽ gặp lại tình yêu một thuở.

Tháng Ba. Khi nụ đào cuối cùng đã khoe những cánh hồng rực rỡ muộn mằn, e lệ trong gió rét Nàng Bân. Dãy núi đá xám trập trùng của Cao nguyên Đồng Văn-Mèo Vạc như bừng tỉnh trong bồng bềnh làn mây trắng và le lói nắng xuân. Những trái tim người H'Mông rạo rực đập sau cánh áo hoa, trong lần áo tà pủ. Từ bản làng hẻo lánh. Trên những mỏm núi đá xa xôi, trai gái, trẻ già đua nhau xuống núi.

Những tà áo xanh thơm mùi chàm chen lẫn xập xòa vạt váy lanh trắng, lấp lóa bắp chân tròn theo tiếng leng keng nhạc ngựa, lộp khộp tiếng vó khua vang động núi rừng. Không gian thổn thức tiếng khèn gọi bạn, vất vít trên từng ngọn cây, khe suối. Đất trời cao nguyên cùng với con người thao thức chờ đón ngày vui nhất của một năm-ngày họp chợ và đang cùng nhau tìm về nơi ấy: Chợ tình Khâu Vai!

Trong đời, ai không hơn một lần có mối tình "như ngọn gió thổi buốt lưng, dẫu trước mặt vẫn rực hồng bếp lửa. Là hòn than ủ trong lòng người khi tuyết xuống mưa sa...". Trai gái người Mèo không lấy được nhau, dẫu gặp nhau ở những phiên chợ thường, vẫn háo hức chờ phiên chợ Khâu Vai Tháng Ba.

Đêm trước ngày xuống chợ, dường như không ai ngủ. Họ thao thức trong niềm vui xen lẫn âu lo, hồi hộp đón bạn tình xưa. Người vợ đồ xôi nếp thơm, giết con gà béo, đổ bình rượu ngô đầy chuẩn bị cho chồng và cho mình chút quà đãi bạn. Có những người vợ già, bạn tình đã mất từ phiên trước, dẫu phiên chợ này không đi những vẫn chu đáo chuẩn bị cho chồng hành trang xuống núi.

Ngày thường, chợ Khâu Vai họp cho nhu cầu giao lưu hàng hóa. Nhưng ngày 27 Tháng Ba, chợ Khâu Vai trở thành phiên chợ vùng cao duy nhất mà

Những người đàn ông không tìm nhau uống rượu

Những người đàn bà không nắm tay nhau đi chơi

Những người yêu nhau tìm đến nhau để hát lời thở than, trách móc

Trước đây ta đã thề với nhau

Sao em không giữ lời thề ấy

Dòng sông có chỗ nông chỗ sâu

Em có lúc yêu, có lúc lại không yêu

Bị hiểu lầm, người gái đau khổ

Em buồn cho em lắm!

Cũng tại mẹ cha ép duyên thôi

Tỏ nỗi niềm, người trai tỏ lòng cao thượng. Chàng an ủi người yêu

Xin em đừng đau khổ

Không làm ruộng sẽ làm rẫy

Không thành vợ sẽ thành người yêu...

Chợ tình Khâu Vai không chỉ dành cho người trẻ tuổi. Những người yêu nhau không lấy được nhau nhưng do cuộc đời khốn khó xô đẩy, mỗi mùa không đến được chợ Khâu Vai tìm nhau, lúc đến được thì người trai đã lưng còng, người gái đã bạc tóc. Lời hát của họ ngậm ngùi, xa xót

Lâu lâu không gặp tưởng đã mất

May mà anh không để tang em...

Khâu Vai là chợ tình của ông bà, cha mẹ và con cái. Người có vợ có chồng đi để tìm lại người cũ mình yêu. Trai gái trẻ đi tìm bạn mới. Dạo vài vòng chợ. Tìm được người ưng bụng, vừa mắt. Trao tay nhau bát rượu ngô sóng sánh, người trai thăm dò

Mỗi năm chỉ có một ngày tốt

Ngày tốt ta được gặp nhau...

Ưng ý, người gái hát đáp lại. Vừa hát họ vừa mời rượu. Tình yêu bắt đầu như thế!

Khâu Vai. Vợ chồng đi chợ để cùng bước qua nhau, tìm đến với người mình tháng năm thương nhớ. Không ghen tuông. Không hờn giận. Mỗi người đều trân trọng nhau tìm về quá khứ xa xưa. Mặt trời đã xế đỉnh đầu. Cuộc tìm kiếm hầu như đã kết thúc. Trong thung lũng chợ, dưới ánh nắng xuân ấm áp xoè rộng những tán ô hạnh phúc, chở che cho những đôi bạn tình đang ngược thời gian sống lại thời son trẻ.

Không ai để ý đến bên gốc cây samu mồ côi có một ông già râu tóc bạc phơ, khoác chéo trên người là bình rượu vẫn đầy, giỏ xôi nguội ngắt. Tán ô chao đảo trên đầu. Trái tim khao khát yêu đương của hơn năm mươi năm trước đang nhói đập trong lồng ngực già nua. Đôi mắt đục dõi xa xăm về cuối con đường đá. Giờ này sao bạn tình chưa đến? Nàng quá bận xe lanh, làm rẫy? Nàng ốm đau? Hay là... Nở Tù ơi! Nàng đã đi xa...? Rượu ngon này ai uống? Xôi nếp thơm này ai ăn?

Hạnh phúc hay khổ đau? Mọi nỗi niềm đều được nhân lên khi mặt trời xuống núi. Hoàng hôn cao nguyên càng hiu hắt trong day dứt lời giã bạn. Nốt khèn bè dường như vỡ vụn, nức nở trước nỗi đau chia ly

Thương em thương nhiều nhiều

Đợi đến chợ Khâu Vai mùa sau...

Chia tay. Phải đâu chỉ những người trẻ dùng dằng tiếc nuối. Quên tuổi tác, bát rượu giã từ hai người già trao cho nhau đong đầy nước mắt. Với họ, biết đâu chợ tình này là phiên cuối?

Sau chợ Khâu Vai, những người yêu nhau lại phải nén chịu một hoặc có thể hai, ba mùa rẫy để mới có dịp tìm nhau. Sau chợ Khâu Vai, người vợ trở về với nương lạnh, khung cửi và chõ mèn mén. Người chồng lại mài sắc con dao rừng để có rẫy bắp quả to, rẫy lúa bông chắc. Chợ tình Khâu Vai ủ ấm con tim họ.

Mùa xuân này, hãy tìm đến chợ tình Khâu Vai ở Mèo Vạc-Hà Giang. Bạn sẽ thấy tình yêu là vĩnh cửu!





34 nhận xét:

  1. Bài này hình như đăng trên báo Tết năm 199mấy phải không anh?

    Trả lờiXóa
  2. Chỗ này là chỗ bây giờ em muốn đến chơi nhất(ở VN)
    Để minh họa cho bài viết nức nở này em dán vào đây một bài thơ không kém phần của Trần Hòa Bình nhé.

    KHAU VAI

    Có những con đường không thể tới thành Rome, nhưng Khau Vai[1] thì tới…

    Một người đi tìm một người
    bao nhiêu người đi tìm bao nhiêu người?
    Khau Vai buồn như đá
    nước mắt người già mài trên má
    đâu rồi thời rung reng vòng bạc lắc đồng?

    Em kìa, những cây sa mộc lặng lẽ trong thung
    chúng đang nghĩ gì?
    em đang nghĩ gì?

    Nếu một mai mình không lấy được nhau
    em có đi tìm anh
    qua điệp trùng đá sắc
    những Khau Vai bầm dập dấu chân người?

    Trời ơi Khau Vai
    Khau Vai nhìn qua nước mắt
    bao bong bóng về trời
    thương buồn gửi lại…

    Những cuộc tình vụng dại
    những cuộc tình khôn ngoan
    đã sống và đã chết ở nơi này
    không khôn ngoan không vụng dại
    chỉ lặng chìm như đá
    chỉ bời bời như mây

    Chúng ta sa mộc chiều nay
    em hai mươi thoắt thành ngàn tuổi
    em có anh xa xót thế này sao?

    Quỳ trước núi mà tin thôi em ạ
    ai trong đời chẳng có một Khau Vai
    nhọn sắc đá tai mèo
    cứa vào thương nhớ

    Hãy nhìn nhau nhìn nhau trước gió
    em sẽ thấy một Khau Vai trong số phận chúng mình

    Trả lờiXóa
  3. Chợ tình Khau Vai có lẽ là nơi "tình yêu văn minh" nhất mà MHR từng biết. Người ta mở rộng tấm lòng, không ghen tuông, hờn giận và tìm lại chút duyên không thành!

    Tháng 9, 10 năm nay trên ấy cũng vào mùa lúa chín rồi. MHR đang định đi lên một chuyến, dù chẳng trùng vào dịp tháng ba !

    Cảm ơn Bác ĐMT rất nhiều :)

    Trả lờiXóa
  4. À...ra là...anh Thụy cũng hay tìm lên chợ tình!

    Trả lờiXóa
  5. Lần thứ hai em đọc về cái chợ tình đặc biệt này, lần đầu là ở nhà PTN.
    http://ptn-ptn.blogspot.com/2010/07/gan-khau-vai.html
    Thấy ở các vùng xa có những tục lệ lề nếp lạ và hay ghê.

    Trả lờiXóa
  6. VMC:E nhớ rất chính xác. Bài này viết chung với chị Thu. Toàn bộ lời bài hát là của chị ấy sưu tầm cho anh. Tết năm nào thì anh quên mất rồi. Hic! Nhưng anh nhớ là nhuận bút năm ấy cao lắm!

    Trả lờiXóa
  7. NLVD: Hà hà! Hóa ra em cũng mê chỗ này. Bài thơ của bác Trần Hòa Bình này anh biết. Hay cực! Anh xem trên báo, hồi bác ấy mất! Hay thật! "Quỳ trước núi mà tin thôi em ạ!
    ai trong đời chẳng có một Khau Vai"

    Trả lờiXóa
  8. Mùa Hè Rớt: Dù không có phiên chợ, bạn cứ qua đó đi. Hay lắm! Dù rằng bây giờ, nghe nói, cũng đã bị thương mại ít nhiều!

    Trả lờiXóa
  9. Lu: Mấy hôm nữa, anh viết luôn về chợ tình Sapa nhé! Cho Lu ngạc nhiên luôn!

    Trả lờiXóa
  10. Lana: Có người nói với anh, nếu mà xét riêng về tinh yêu thôi thì người Kinh ở miền xuôi thua đứt nhiều dân tộc ở miền núi đấy em ạ!

    Trả lờiXóa
  11. "Qùy trước núi mà tin thôi em ạ" ... em cũng kết câu này

    Trả lờiXóa
  12. Bài hay quá anh ơi, đúng là tình yêu văn minh.
    Em cũng thích một bài của Trần Hòa Bình, tặng anh đây

    BẮT CHƯỚC DÂN CA MÔNG
    -Trần Hòa Bình-
    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Thì ta về ở với nhau
    Một đêm hay một đời
    Khi ấy em hãy nói.

    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Đêm quay nhìn song cửa
    Vía chúng ta tìm nhau trong ngôi sao lẻ
    Giọt nước mắt gieo ngân ngấn cuối trời.

    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Hãy mơ về Sapa một mùa sương gió
    Dấu chân chúng mình còn ở đó
    Những dấu chân hoá thạch giữa rừng già.

    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Em cứ gọi tên anh trong gió
    Núi sẽ chìm và mây sẽ nổi
    Anh sẽ về bên em
    Như tia nắng cuối cùng.

    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Em hãy giấu đi những dòng nước mắt
    Bao khế chua ổi chát
    Rồi hoá bạc vàng ngày ta gặp nhau.

    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Thì đừng sợ mắt mờ tóc bạc
    Em vẫn còn anh
    Đứng đợi kia dù vô vọng một đời.

    Nếu em yêu chồng thì thôi
    Nếu không yêu chồng
    Lời anh nói sẽ về bên gió lạnh
    Bao dịu dàng cay đắng đêm nay...

    Trả lờiXóa
  13. bài thơ của THB hay quá Moon. ơi. Chắc xin cóp về nhà chị quá!

    Trả lờiXóa
  14. 1. Anh T. ơi, đầu đề là Khau Vai, nhưng trong bài toàn là Khâu Vai thui, em thích anh sửa đi cho "entry đẳng cấp" nhé.
    2. Nhiều người thích Khau Vai thế, hay là 27/3 tới Khau Vai thẳng tiến đi, em xin nhận một chân trong Ban Tổ chức. Ngoài Khau Vai còn thăm thú thêm một số điểm đẹp nữa của Hà Giang : Núi đôi Quản Bạ (đẹp hơn Núi Đôi của Vũ Cao nhiều) ; Cột cờ Lũng Cú (tận cùng Tổ Quốc nhé, thấy lá cờ bay phần phật, lòng xúc động rưng rưng)... hì hì, mà vui nữa thì vọt qua cửa khẩu ra nước ngoài luôn.

    Trả lờiXóa
  15. Xin chào cả nhà!
    Chào Pác Thụy
    Mình đoc blog các bạn thấy toàn comment của các bạn láng giềng bên blog VMC cũng vậy!
    Mình muốn còm 1 chút, nhận xét1 tí cảm thấy ngại ghê!

    Trả lờiXóa
  16. Ơ, em tưởng ngày xưa anh là phóng viên kinh tế, sao lại có bài về văn hóa hay thế này nhỉ?

    @nặc danh ngay trên: tạo tài khoản đàng hoàng trên blogspot và add nhau cái, bạn sẽ trở thành láng giềng ngay mà :-)

    Trả lờiXóa
  17. HwoangNguyen: Lên đây hay lắm! Nhất là đúng ngày họp chợ!

    Trả lờiXóa
  18. mooncakesg: Bài này quá siêu! Lần đầu tiên anh được biết!

    Trả lờiXóa
  19. PTN: Đi hay lắm! Từ Hà Nội lên Hà Giang khoảng 400 km. Nghỉ lại. Hôm sau đi tiếp. Đường lên Mèo Vạc, tầm 200 cây. Xa, nhưng thích lắm!

    Trả lờiXóa
  20. Nặc Danh: Bạn làm theo lời Titi đi! Mình sẽ là bạn của nhau mà!

    Trả lờiXóa
  21. Titi: Ừ, phóng viên kinh tế em ạ! Nhưng trong lúc các bạn làm văn hóa không để ý, anh viết trộm một bài em ạ! Hì

    Trả lờiXóa
  22. ui, em cũng muốn một lần đến và tham dự chợ tình đặc biệt hay này. Trước em cũng có nghe nhưng nay đọc bài này thì biết thêm nhiều hơn. Ai Khau Vai cho em Khau Vai với hì hì...

    Trả lờiXóa
  23. Anh Thụy
    em nghĩ chợ tình thì nên dành cho trai gái chưa thành đôi, hoặc những người lẻ bóng. Sao lại có vụ đã có vợ, có chồng còn đi lên chợ tình tìm lại người cũ để làm gì vậy anh?

    Trả lờiXóa
  24. Hạnh Phúc Lang Thang: Khâu Vai khác với Sapa là ở chỗ ấy. Sapa thì trai gái còn đơn lẻ đi tìm tình yêu của mình. Khâu Vai thì cơ bản là nơi tìm lại bạn tình cũ em ạ!

    Trả lờiXóa
  25. Lê Khánh Bảo Quyên: Lên Khâu Vai vất vả lắm! Vất vả như chính tình yêu vậy (hì). Muốn đi, phải cố gắng đó em!

    Trả lờiXóa
  26. Ối, anh ơi đừng doạ xa thế sợ mọi người ngại đi. HN - HG 320 km, HG - Mèo Vạc 160 km thôi (hì hì, nhưng vào Khau Vai thì thêm tý nữa thật!). Đường đi Mèo Vạc đẹp lắm, có đoạn qua Cao nguyên Đá, có đoạn qua Rừng Thông lãng mạn như Đà Lạt ấy.

    Trả lờiXóa
  27. à, nếu lên HG ngủ lại thì đi tắm suối nước nóng các bác ạ.

    Trả lờiXóa
  28. PTN: Dọa dần đi là vừa đấy em ạ! Hic

    Trả lờiXóa
  29. anh Thụy nhiều biệt tài quá, trời mưa, âm u thu thế này mà đọc chợ tình Khâu vai của anh là chỉ muốn đi ngay thôi.

    Trả lờiXóa
  30. Không chắc chữ "chợ tình" có phải là cách gọi của đồng bào Mông? Đồ rằng là không. Nếu là của người Kinh gán cho lễ hội này thì... kinh quá. Thiển nghĩ, đã "chợ" thì phải có mua bán, trao đổi. Nhưng vào ngày 27/3, người ta đến để gặp lại người yêu cũ, gặp lại mối tình cũ. Chưa có dịp đi Khau Vai vào ngày văn minh này, nhưng nếu đến chắc chắn sẽ không bao giờ tới với tâm thế của một người đi chợ.

    Trả lờiXóa
  31. Mecghi: Đi Khâu Vai là không đi trời mưa được em ạ!Nguy hiểm lắm!

    Trả lờiXóa
  32. Nặc Danh: Bạn nói chính xác! Tên chợ tình là do người miền xuôi gán vào thôi. Chắc chắn là tên của đồng bào Mông có ý nghĩa khác.

    Trả lờiXóa