Có lẽ ít ai biết trên đời có một cái chợ chỉ họp cho những người yêu nhau mà chẳng nên vợ nên chồng. Không phải để bán mua. Cứ mỗi năm một lần, những người yêu nhau tìm về nơi sẽ gặp lại tình yêu một thuở.
Tháng Ba. Khi nụ đào cuối cùng đã khoe những cánh hồng rực rỡ muộn mằn, e lệ trong gió rét Nàng Bân. Dãy núi đá xám trập trùng của Cao nguyên Đồng Văn-Mèo Vạc như bừng tỉnh trong bồng bềnh làn mây trắng và le lói nắng xuân. Những trái tim người H'Mông rạo rực đập sau cánh áo hoa, trong lần áo tà pủ. Từ bản làng hẻo lánh. Trên những mỏm núi đá xa xôi, trai gái, trẻ già đua nhau xuống núi.
Những tà áo xanh thơm mùi chàm chen lẫn xập xòa vạt váy lanh trắng, lấp lóa bắp chân tròn theo tiếng leng keng nhạc ngựa, lộp khộp tiếng vó khua vang động núi rừng. Không gian thổn thức tiếng khèn gọi bạn, vất vít trên từng ngọn cây, khe suối. Đất trời cao nguyên cùng với con người thao thức chờ đón ngày vui nhất của một năm-ngày họp chợ và đang cùng nhau tìm về nơi ấy: Chợ tình Khâu Vai!
Trong đời, ai không hơn một lần có mối tình "như ngọn gió thổi buốt lưng, dẫu trước mặt vẫn rực hồng bếp lửa. Là hòn than ủ trong lòng người khi tuyết xuống mưa sa...". Trai gái người Mèo không lấy được nhau, dẫu gặp nhau ở những phiên chợ thường, vẫn háo hức chờ phiên chợ Khâu Vai Tháng Ba.
Đêm trước ngày xuống chợ, dường như không ai ngủ. Họ thao thức trong niềm vui xen lẫn âu lo, hồi hộp đón bạn tình xưa. Người vợ đồ xôi nếp thơm, giết con gà béo, đổ bình rượu ngô đầy chuẩn bị cho chồng và cho mình chút quà đãi bạn. Có những người vợ già, bạn tình đã mất từ phiên trước, dẫu phiên chợ này không đi những vẫn chu đáo chuẩn bị cho chồng hành trang xuống núi.
Ngày thường, chợ Khâu Vai họp cho nhu cầu giao lưu hàng hóa. Nhưng ngày 27 Tháng Ba, chợ Khâu Vai trở thành phiên chợ vùng cao duy nhất mà
Những người đàn ông không tìm nhau uống rượu
Những người đàn bà không nắm tay nhau đi chơi
Những người yêu nhau tìm đến nhau để hát lời thở than, trách móc
Trước đây ta đã thề với nhau
Sao em không giữ lời thề ấy
Dòng sông có chỗ nông chỗ sâu
Em có lúc yêu, có lúc lại không yêu
Bị hiểu lầm, người gái đau khổ
Em buồn cho em lắm!
Cũng tại mẹ cha ép duyên thôi
Tỏ nỗi niềm, người trai tỏ lòng cao thượng. Chàng an ủi người yêu
Xin em đừng đau khổ
Không làm ruộng sẽ làm rẫy
Không thành vợ sẽ thành người yêu...
Chợ tình Khâu Vai không chỉ dành cho người trẻ tuổi. Những người yêu nhau không lấy được nhau nhưng do cuộc đời khốn khó xô đẩy, mỗi mùa không đến được chợ Khâu Vai tìm nhau, lúc đến được thì người trai đã lưng còng, người gái đã bạc tóc. Lời hát của họ ngậm ngùi, xa xót
Lâu lâu không gặp tưởng đã mất
May mà anh không để tang em...
Khâu Vai là chợ tình của ông bà, cha mẹ và con cái. Người có vợ có chồng đi để tìm lại người cũ mình yêu. Trai gái trẻ đi tìm bạn mới. Dạo vài vòng chợ. Tìm được người ưng bụng, vừa mắt. Trao tay nhau bát rượu ngô sóng sánh, người trai thăm dò
Mỗi năm chỉ có một ngày tốt
Ngày tốt ta được gặp nhau...
Ưng ý, người gái hát đáp lại. Vừa hát họ vừa mời rượu. Tình yêu bắt đầu như thế!
Khâu Vai. Vợ chồng đi chợ để cùng bước qua nhau, tìm đến với người mình tháng năm thương nhớ. Không ghen tuông. Không hờn giận. Mỗi người đều trân trọng nhau tìm về quá khứ xa xưa. Mặt trời đã xế đỉnh đầu. Cuộc tìm kiếm hầu như đã kết thúc. Trong thung lũng chợ, dưới ánh nắng xuân ấm áp xoè rộng những tán ô hạnh phúc, chở che cho những đôi bạn tình đang ngược thời gian sống lại thời son trẻ.
Không ai để ý đến bên gốc cây samu mồ côi có một ông già râu tóc bạc phơ, khoác chéo trên người là bình rượu vẫn đầy, giỏ xôi nguội ngắt. Tán ô chao đảo trên đầu. Trái tim khao khát yêu đương của hơn năm mươi năm trước đang nhói đập trong lồng ngực già nua. Đôi mắt đục dõi xa xăm về cuối con đường đá. Giờ này sao bạn tình chưa đến? Nàng quá bận xe lanh, làm rẫy? Nàng ốm đau? Hay là... Nở Tù ơi! Nàng đã đi xa...? Rượu ngon này ai uống? Xôi nếp thơm này ai ăn?
Hạnh phúc hay khổ đau? Mọi nỗi niềm đều được nhân lên khi mặt trời xuống núi. Hoàng hôn cao nguyên càng hiu hắt trong day dứt lời giã bạn. Nốt khèn bè dường như vỡ vụn, nức nở trước nỗi đau chia ly
Thương em thương nhiều nhiều
Đợi đến chợ Khâu Vai mùa sau...
Chia tay. Phải đâu chỉ những người trẻ dùng dằng tiếc nuối. Quên tuổi tác, bát rượu giã từ hai người già trao cho nhau đong đầy nước mắt. Với họ, biết đâu chợ tình này là phiên cuối?
Sau chợ Khâu Vai, những người yêu nhau lại phải nén chịu một hoặc có thể hai, ba mùa rẫy để mới có dịp tìm nhau. Sau chợ Khâu Vai, người vợ trở về với nương lạnh, khung cửi và chõ mèn mén. Người chồng lại mài sắc con dao rừng để có rẫy bắp quả to, rẫy lúa bông chắc. Chợ tình Khâu Vai ủ ấm con tim họ.
Mùa xuân này, hãy tìm đến chợ tình Khâu Vai ở Mèo Vạc-Hà Giang. Bạn sẽ thấy tình yêu là vĩnh cửu!
Bài này hình như đăng trên báo Tết năm 199mấy phải không anh?
Trả lờiXóaChỗ này là chỗ bây giờ em muốn đến chơi nhất(ở VN)
Trả lờiXóaĐể minh họa cho bài viết nức nở này em dán vào đây một bài thơ không kém phần của Trần Hòa Bình nhé.
KHAU VAI
Có những con đường không thể tới thành Rome, nhưng Khau Vai[1] thì tới…
Một người đi tìm một người
bao nhiêu người đi tìm bao nhiêu người?
Khau Vai buồn như đá
nước mắt người già mài trên má
đâu rồi thời rung reng vòng bạc lắc đồng?
Em kìa, những cây sa mộc lặng lẽ trong thung
chúng đang nghĩ gì?
em đang nghĩ gì?
Nếu một mai mình không lấy được nhau
em có đi tìm anh
qua điệp trùng đá sắc
những Khau Vai bầm dập dấu chân người?
Trời ơi Khau Vai
Khau Vai nhìn qua nước mắt
bao bong bóng về trời
thương buồn gửi lại…
Những cuộc tình vụng dại
những cuộc tình khôn ngoan
đã sống và đã chết ở nơi này
không khôn ngoan không vụng dại
chỉ lặng chìm như đá
chỉ bời bời như mây
Chúng ta sa mộc chiều nay
em hai mươi thoắt thành ngàn tuổi
em có anh xa xót thế này sao?
Quỳ trước núi mà tin thôi em ạ
ai trong đời chẳng có một Khau Vai
nhọn sắc đá tai mèo
cứa vào thương nhớ
Hãy nhìn nhau nhìn nhau trước gió
em sẽ thấy một Khau Vai trong số phận chúng mình
Chợ tình Khau Vai có lẽ là nơi "tình yêu văn minh" nhất mà MHR từng biết. Người ta mở rộng tấm lòng, không ghen tuông, hờn giận và tìm lại chút duyên không thành!
Trả lờiXóaTháng 9, 10 năm nay trên ấy cũng vào mùa lúa chín rồi. MHR đang định đi lên một chuyến, dù chẳng trùng vào dịp tháng ba !
Cảm ơn Bác ĐMT rất nhiều :)
À...ra là...anh Thụy cũng hay tìm lên chợ tình!
Trả lờiXóaLần thứ hai em đọc về cái chợ tình đặc biệt này, lần đầu là ở nhà PTN.
Trả lờiXóahttp://ptn-ptn.blogspot.com/2010/07/gan-khau-vai.html
Thấy ở các vùng xa có những tục lệ lề nếp lạ và hay ghê.
VMC:E nhớ rất chính xác. Bài này viết chung với chị Thu. Toàn bộ lời bài hát là của chị ấy sưu tầm cho anh. Tết năm nào thì anh quên mất rồi. Hic! Nhưng anh nhớ là nhuận bút năm ấy cao lắm!
Trả lờiXóaNLVD: Hà hà! Hóa ra em cũng mê chỗ này. Bài thơ của bác Trần Hòa Bình này anh biết. Hay cực! Anh xem trên báo, hồi bác ấy mất! Hay thật! "Quỳ trước núi mà tin thôi em ạ!
Trả lờiXóaai trong đời chẳng có một Khau Vai"
Mùa Hè Rớt: Dù không có phiên chợ, bạn cứ qua đó đi. Hay lắm! Dù rằng bây giờ, nghe nói, cũng đã bị thương mại ít nhiều!
Trả lờiXóaLu: Mấy hôm nữa, anh viết luôn về chợ tình Sapa nhé! Cho Lu ngạc nhiên luôn!
Trả lờiXóaLana: Có người nói với anh, nếu mà xét riêng về tinh yêu thôi thì người Kinh ở miền xuôi thua đứt nhiều dân tộc ở miền núi đấy em ạ!
Trả lờiXóaOh, em chưa lên đây bao giờ.
Trả lờiXóa"Qùy trước núi mà tin thôi em ạ" ... em cũng kết câu này
Trả lờiXóaBài hay quá anh ơi, đúng là tình yêu văn minh.
Trả lờiXóaEm cũng thích một bài của Trần Hòa Bình, tặng anh đây
BẮT CHƯỚC DÂN CA MÔNG
-Trần Hòa Bình-
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Thì ta về ở với nhau
Một đêm hay một đời
Khi ấy em hãy nói.
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Đêm quay nhìn song cửa
Vía chúng ta tìm nhau trong ngôi sao lẻ
Giọt nước mắt gieo ngân ngấn cuối trời.
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Hãy mơ về Sapa một mùa sương gió
Dấu chân chúng mình còn ở đó
Những dấu chân hoá thạch giữa rừng già.
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Em cứ gọi tên anh trong gió
Núi sẽ chìm và mây sẽ nổi
Anh sẽ về bên em
Như tia nắng cuối cùng.
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Em hãy giấu đi những dòng nước mắt
Bao khế chua ổi chát
Rồi hoá bạc vàng ngày ta gặp nhau.
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Thì đừng sợ mắt mờ tóc bạc
Em vẫn còn anh
Đứng đợi kia dù vô vọng một đời.
Nếu em yêu chồng thì thôi
Nếu không yêu chồng
Lời anh nói sẽ về bên gió lạnh
Bao dịu dàng cay đắng đêm nay...
bài thơ của THB hay quá Moon. ơi. Chắc xin cóp về nhà chị quá!
Trả lờiXóa1. Anh T. ơi, đầu đề là Khau Vai, nhưng trong bài toàn là Khâu Vai thui, em thích anh sửa đi cho "entry đẳng cấp" nhé.
Trả lờiXóa2. Nhiều người thích Khau Vai thế, hay là 27/3 tới Khau Vai thẳng tiến đi, em xin nhận một chân trong Ban Tổ chức. Ngoài Khau Vai còn thăm thú thêm một số điểm đẹp nữa của Hà Giang : Núi đôi Quản Bạ (đẹp hơn Núi Đôi của Vũ Cao nhiều) ; Cột cờ Lũng Cú (tận cùng Tổ Quốc nhé, thấy lá cờ bay phần phật, lòng xúc động rưng rưng)... hì hì, mà vui nữa thì vọt qua cửa khẩu ra nước ngoài luôn.
Xin chào cả nhà!
Trả lờiXóaChào Pác Thụy
Mình đoc blog các bạn thấy toàn comment của các bạn láng giềng bên blog VMC cũng vậy!
Mình muốn còm 1 chút, nhận xét1 tí cảm thấy ngại ghê!
Ơ, em tưởng ngày xưa anh là phóng viên kinh tế, sao lại có bài về văn hóa hay thế này nhỉ?
Trả lờiXóa@nặc danh ngay trên: tạo tài khoản đàng hoàng trên blogspot và add nhau cái, bạn sẽ trở thành láng giềng ngay mà :-)
HwoangNguyen: Lên đây hay lắm! Nhất là đúng ngày họp chợ!
Trả lờiXóaMai: Câu đó hết ý mà em!
Trả lờiXóamooncakesg: Bài này quá siêu! Lần đầu tiên anh được biết!
Trả lờiXóaPTN: Đi hay lắm! Từ Hà Nội lên Hà Giang khoảng 400 km. Nghỉ lại. Hôm sau đi tiếp. Đường lên Mèo Vạc, tầm 200 cây. Xa, nhưng thích lắm!
Trả lờiXóaNặc Danh: Bạn làm theo lời Titi đi! Mình sẽ là bạn của nhau mà!
Trả lờiXóaTiti: Ừ, phóng viên kinh tế em ạ! Nhưng trong lúc các bạn làm văn hóa không để ý, anh viết trộm một bài em ạ! Hì
Trả lờiXóaui, em cũng muốn một lần đến và tham dự chợ tình đặc biệt hay này. Trước em cũng có nghe nhưng nay đọc bài này thì biết thêm nhiều hơn. Ai Khau Vai cho em Khau Vai với hì hì...
Trả lờiXóaAnh Thụy
Trả lờiXóaem nghĩ chợ tình thì nên dành cho trai gái chưa thành đôi, hoặc những người lẻ bóng. Sao lại có vụ đã có vợ, có chồng còn đi lên chợ tình tìm lại người cũ để làm gì vậy anh?
Hạnh Phúc Lang Thang: Khâu Vai khác với Sapa là ở chỗ ấy. Sapa thì trai gái còn đơn lẻ đi tìm tình yêu của mình. Khâu Vai thì cơ bản là nơi tìm lại bạn tình cũ em ạ!
Trả lờiXóaLê Khánh Bảo Quyên: Lên Khâu Vai vất vả lắm! Vất vả như chính tình yêu vậy (hì). Muốn đi, phải cố gắng đó em!
Trả lờiXóaỐi, anh ơi đừng doạ xa thế sợ mọi người ngại đi. HN - HG 320 km, HG - Mèo Vạc 160 km thôi (hì hì, nhưng vào Khau Vai thì thêm tý nữa thật!). Đường đi Mèo Vạc đẹp lắm, có đoạn qua Cao nguyên Đá, có đoạn qua Rừng Thông lãng mạn như Đà Lạt ấy.
Trả lờiXóaà, nếu lên HG ngủ lại thì đi tắm suối nước nóng các bác ạ.
Trả lờiXóaPTN: Dọa dần đi là vừa đấy em ạ! Hic
Trả lờiXóaanh Thụy nhiều biệt tài quá, trời mưa, âm u thu thế này mà đọc chợ tình Khâu vai của anh là chỉ muốn đi ngay thôi.
Trả lờiXóaKhông chắc chữ "chợ tình" có phải là cách gọi của đồng bào Mông? Đồ rằng là không. Nếu là của người Kinh gán cho lễ hội này thì... kinh quá. Thiển nghĩ, đã "chợ" thì phải có mua bán, trao đổi. Nhưng vào ngày 27/3, người ta đến để gặp lại người yêu cũ, gặp lại mối tình cũ. Chưa có dịp đi Khau Vai vào ngày văn minh này, nhưng nếu đến chắc chắn sẽ không bao giờ tới với tâm thế của một người đi chợ.
Trả lờiXóaMecghi: Đi Khâu Vai là không đi trời mưa được em ạ!Nguy hiểm lắm!
Trả lờiXóaNặc Danh: Bạn nói chính xác! Tên chợ tình là do người miền xuôi gán vào thôi. Chắc chắn là tên của đồng bào Mông có ý nghĩa khác.
Trả lờiXóa