Thứ Ba, 14 tháng 9, 2010

THỦ ĐÔ KHÁNG CHIẾN



Năm 1971, quê tôi bị trận lụt lịch sử. Nghe đâu, để cứu Hà Nội, người ta đã phá đê Cống Thôn để nước tràn qua vùng ngoại thành và một số địa phương lân cận. Lụt thì buồn rồi. Thế nhưng với những đứa trẻ con như chúng tôi thì lại vui. Chúng tôi tháo nan giường, tháo bất kể cái gì đang nổi lềnh phềnh trên mặt nước, đóng thành chiếc bè chèo đi khắp xóm.

Nhưng thôi, chuyện đấy chẳng có gì đáng nói. Cái đáng nói nhất là gần 2 tháng lụt lội ấy, chúng tôi hầu như chỉ loang quanh ở nhà. Tôi nhớ một lần chẳng có việc gì để làm, tôi có xem một bài thơ về ngày toàn quốc kháng chiến. Bài thơ viết về Hà Nội. Cảm xúc của người Hà Nội.

Có thể hình dung ra là năm 1946, ngày toàn quốc kháng chiến bùng nổ. Hình ảnh Hà Nội đào đường, dựng chiến lũy giữa đường phố để đánh giặc. Sau đó, toàn quân rút về vùng chiến khu Việt Bắc, bắt đầu kháng chiến trường kỳ 9 năm, để năm 1954 về giải phóng Thủ đô.

Rất nhiều thanh niên, trai tráng Hà Nội bỏ nhà đi đào công sự, dựng chiến hào giữa phố đánh giặc. Lúc được lệnh rút về chiến khu, các anh cũng theo luôn đoàn quân về hậu cứ, chẳng kịp, và cũng chẳng có điều kiện chào từ biệt người thân. Tôi thích nhất bài thơ có 5 câu “Một người bạn tôi gặp trong đêm ấy. Ra phố mua một bao thuốc lá. Chín nǎm sau anh mới trở về nhà. Ta mang ba mươi sáu phố phường đi kháng chiến. Chín nǎm rừng lòng vẫn Thủ đô”.

Lụt lội rồi cũng xong. Nhưng cuốn sách, cuốn truyện hay cuốn thơ mà tôi đọc cũng trôi theo dòng nước. Tôi chẳng tìm lại được. Cũng không nhớ tên bài thơ là gì? In ở cuốn nào? Tên tác giả là ai?

Thời gian cứ thế trôi đi. Bỗng nhiên hôm nay, nhân lục tìm tài liệu cho một ý tưởng về Hà Nội, chợt tìm được bài thơ “Nhớ ngày Thủ đô kháng chiến”. Hóa ra những câu thơ mà tôi thích là của bài thơ này. Bài thơ hay quá! Đúng chất lãng tử, hiệp nghĩa và lãng mạn của người Hà Nội.

Nào là “Mỗi phố đánh tây bằng đặc sản. Phố Hàng Bát mang bát. Phố Hàng Bông mang bong. Đắp ụ ngǎn xe giặc tới”.

Nào là “Lý Thiết Quài trong tủ chè cũng nóng lòng khoa gậy đánh Tây. Phố Lò Sũ mang áo quan chờ chôn giặc”.

Nào là “Nhớ buổi học cuối cùng thầy trò ta xung vào tự vệ. Bài sử Lam Sơn thay bằng lời hịch Bác Hồ”.

Nhưng hay nhất vẫn là những câu thơ tôi đã nhớ. “Một người bạn tôi gặp trong đêm ấy. Ra phố mua một bao thuốc lá. Chín nǎm sau anh mới trở về nhà. Ta mang ba mươi sáu phố phường đi kháng chiến. Chín nǎm rừng lòng vẫn Thủ đô”.

NHỚ NGÀY THỦ ĐÔ KHÁNG CHIẾN

... Trước đau thương Hà Nội không buồn
Hà Nội rắn như thanh sắt nguội
Mắt nhựa nứt ra làm chiến hào
Cát sông Hồng vào nâng cao chiến luỹ
Mỗi con đường cũng muốn thành chiến sĩ
Kiêu hãnh mang thương tích trên mình
Chặn chân giặc dù là một bước
"Mảnh ngói thà tan để ngọc lành"

Mỗi phố đánh tây bằng đặc sản
Phố Hàng Bát mang bát
Phố Hàng Bông mang bông
Đắp ụ ngǎn xe giặc tới
Gường Hồng-Kông đôi vợ chồng mới cưới
Những sợi bông còn vương vất nhớ nhung ai
Ghế xa lông bên giường tre chiến đấu
Lý Thiết Quài trong tủ chè cũng nóng lòng khoa gậy đánh Tây
Phố Lò Sũ mang áo quan chờ chôn giặc
Một tiếng đàn rung trên chiến hào
Ta biết thế nào là nô lệ
Nên ta thề không bao giờ còn để mất tự do
Ơi em gái liễu hàng mi xếch ngược
Ca-nô sao vàng đứng gác dưới trǎng
Có phải em: Em là Hà Nội.

Còn nhớ mãi không quên
Anh ba gác chở bao gai chất đống
Rồi lao xe ra ngǎn lối quân thù
Chị hàng rau quang gánh quẩy quân nhu
Tiếp tế cho anh em đánh giặc
Bác hàng thịt mài dao thật sắc
Chờ ướm vào cổ họng giặc Tây
Em "Gavơrốt"giấu thư trong thùng đánh giầy
Vừa chạy đưa tin vừa hát
Những cánh tay rồng nổi chàm xanh
Đặt quả mìn cuối cùng xuống hố
Những chị mặt tàn hương loang lổ vết son
Cầm mảnh bom thay xà beng xúc đất
Anh thợ tiện bị tù thời bí mật
Nay trở thành chỉ huy quân sự liên khu
Khuôn mặt cày sâu những vết đòn thù

Anh đội viên đặt vào báng súng
Ngón tay còn vết mực chưa khô
Nhớ buổi học cuối cùng thầy trò ta xung vào tự vệ
Bài sử Lam Sơn thay bằng lời hịch Bác Hồ
Khi ngọn cỏ cũng vươn mình lên chống giặc
Lòng mỗi người đều hướng chiến khu
Chuông đồng hồ điểm 8 giờ
Đèn điện bỗng rủ nhau tắt ngấm
Lần bóng đêm lính mũ đỏ tràn vào
Cũng là lúc chiến sĩ ta đứng dậy
Giặc sủa từng tràng liên thanh
Lựu đạn, bom ba càng đáp lại

Xác thù lấp kín thềm nhà
Cây sấu cụt tay vẫn trơ trơ trước cửa
Khói đạn bay bụi vừa xoá nhòa
Mảnh tường đổ như người chết đứng
Còn giơ lưng cho đồng đội diệt thù

Một người bạn tôi gặp trong đêm ấy
Ra phố mua một bao thuốc lá
Chín nǎm sau anh mới trở về nhà
Ta mang ba mươi sáu phố phường đi kháng chiến
Chín nǎm rừng lòng vẫn Thủ đô.






14 nhận xét:

  1. Tác giả anh ơi? Hoài Anh là ai mà sao bi giờ em mới bit có bài hay như thế nài nhỉ :-?

    Trả lờiXóa
  2. Mới đọc tít "Thủ đô kháng chiến", em tưởng anh viết về ATK Định Hoá, đã định gửi tặng anh 1 cái ảnh về Định Hoá. Hoá ra không phải, em để dành lại đã.
    Cùng chủ đề này, nhưng trong khoảng thời gian khác, đó là cuộc chiến tranh chống Mỹ, có 1 bài thơ của Anh Ngọc, cũng rất hay anh ạ. Nguyên Tiêu năm nay, Anh Ngọc đọc ở Văn Miếu (sân thơ già ấy ạ). Em nghĩ là anh sẽ thích bài thơ này.



    HÀ NỘI TRONG KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN


    ANH NGỌC

    Gửi về Hà Nội yêu thương.

    Đâu chỉ vì ta có một người yêu
    Buổi ra đi có thêm dòng lệ nhỏ
    Đâu chỉ vì ta có một căn phòng
    Mùi hoa sữa thường lùa qua giấc ngủ
    Hay một ánh trăng khuya
    Một cành hoa nở…
    Mà ta nhớ
    Mà ta yêu
    Hà Nội ơi !

    Hà Nội ơi, em là biển cả
    Lúc ta ở gần, em là sóng ôm quanh
    Lúc ta đi xa, em là gió nồm nam
    Ta nhìn vào em như nhìn vào trang sách mở
    Cuốn sử lớn của trăm ngàn cuốn sử
    Bài thơ dài của muôn vạn bài thơ
    Là vinh quang, là máu nhuộm trên tờ…

    Buổi học đầu tiên ta theo mẹ đến trường Nguyễn Huệ
    Tiếng voi trận thường gầm vang suốt những giờ sử ký
    Nơi hẹn hò ta là cuối phố Bà Trưng
    Nên mặt người yêu bỗng hóa mặt Trưng Vương
    Tiếng sóng Bạch Đằng theo bước chân ta dạo
    Vẫn âm vang trên đường Trần Hưng Đạo
    Qua đường Điện Biên me sấu rì rào
    Bỗng hiện Ba Đình lấp lánh một vì sao…

    Từ máu lệ của ngàn năm mất nước
    Đã bay lên con rồng vàng vạn thước
    Uốn thân son làm chót vót nóc nhà
    Xòe mái mềm ôm Tổ Quốc bao la…

    Đã ba mùa ta đi đánh giặc
    Trên suốt chặng hành quân dằng dặc
    Vẫn tưởng mình chưa ra khỏi năm cửa ô
    Lòng vẫn xanh một sắc nước năm hồ



    Chiều hành quân qua một căn nhà mới sập
    Chợt đứng sững như vừa bắt gặp
    Trong gạch vôi một giọng nói thân quen
    “Đây là Đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam
    Phát thanh từ Hà Nội…”
    Cháy bỏng lòng ta, ơi lời Mẹ gọi !

    Hà Nội ơi !
    Em ở khắp nơi nơi
    Trang sách mở, hay em là biển lớn
    Là vô biên, em cũng là vô hạn
    Trong đạn bom ta đã hiểu em
    Ta có em rồi – Ta vẫn hãy đi tìm…
    Rồi trên đống tro tàn của thời gian mục nát
    Em vẫn đứng và hiên ngang ca hát !

    Trả lờiXóa
  3. Mới đọc tít "Thủ đô kháng chiến" em tưởng anh viết về ATK Định Hoá cơ, định bụng sẽ gửi tặng anh 1 tấm ảnh ở ATK, nhưng hoá ra không phải, em để dành đó đã.
    Cùng chủ đề của bài thơ này, có 1 bài thơ của Anh Ngọc, nhưng là trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, HÀ NỘI TRONG KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN. Em đã copy cả bài, nhưng dài quá, nó ko cho com. Em nghĩ là anh cũng sẽ thích bài thơ ấy. Nguyên Tiêu vừa rồi, Anh Ngọc đọc ở Văn Miếu đấy ạ.

    Đâu chỉ vì ta có một người yêu
    Buổi ra đi có thêm dòng lệ nhỏ
    Đâu chỉ vì ta có một căn phòng
    Mùi hoa sữa thường lùa qua giấc ngủ
    Hay một ánh trăng khuya
    Một cành hoa nở…
    ....
    Buổi học đầu tiên ta theo mẹ đến trường Nguyễn Huệ
    Tiếng voi trận thường gầm vang suốt những giờ sử ký
    Nơi hẹn hò ta là cuối phố Bà Trưng
    Nên mặt người yêu bỗng hóa mặt Trưng Vương
    Tiếng sóng Bạch Đằng theo bước chân ta dạo
    .......
    Đã ba mùa ta đi đánh giặc
    Trên suốt chặng hành quân dằng dặc
    Vẫn tưởng mình chưa ra khỏi năm cửa ô
    Lòng vẫn xanh một sắc nước năm hồ
    ...........
    Chiều hành quân qua một căn nhà mới sập
    Chợt đứng sững như vừa bắt gặp
    Trong gạch vôi một giọng nói thân quen
    “Đây là Đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam
    Phát thanh từ Hà Nội…”
    Cháy bỏng lòng ta, ơi lời Mẹ gọi !
    ......

    Trả lờiXóa
  4. "Ra phố mua một bao thuốc lá
    Chín nǎm sau anh mới trở về nhà"

    Chiến tranh làm cho ra đi gần chục năm mà tưởng như mới sáng chiều...
    Bài thơ ý nghĩa quá anh à

    Trả lờiXóa
  5. Titi: Nếu anh không nhầm thì chính là Trần Đăng em ạ! Híc, nhưng anh không dám chắc!

    Trả lờiXóa
  6. moon: A cũng thích câu ấy. Nó làm cho người ta thấy thêm phần nghĩa hiệp của các chiến sĩ cảm tử ngày ấy!

    Trả lờiXóa
  7. Ối, cái com của em đâu mất à ? Rõ ràng nó đã hiện lên sau Titi mà !

    Trả lờiXóa
  8. Đọc tít THỦ ĐÔ KHÁNG CHIẾN em tưởng anh viết về ATK Định Hoá, định góp cái ảnh, nhưng ko phải thì em để dành vậy.

    Cùng chủ đề này, ANH NGỌC có một bài thơ, nhưng trong thời gian kháng chiến chống Mỹ, HÀ NỘI TRONG KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN. EM nghĩ anh cũng sẽ thích bài thơ ấy. Nhưng hôm nay em com mãi ko được, mấy lần rồi, dù chỉ trích một số câu mà ko hiểu sao ko được.

    Trả lờiXóa
  9. Sáng em đã thấy com được sau Titi, mà sao giờ đọc lại lại ko thấy mới lạ chứ ?

    Trả lờiXóa
  10. PTN: Em thấy comt rồi, đúng không?

    Trả lờiXóa
  11. Dạ không anh ạ. Cái com mà em kêu ko thấy đó, em copy nhiều câu thơ trong bài HÀ NỘI TRONG KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN cơ anh ạ. Nó biến mất tiêu rồi, lạ thế chứ ! Lúc đó nó nằm thứ 2, sau của Titi mà.

    Trả lờiXóa
  12. PTN: Em tìm lại đi. Anh muốn đọc mấy câu thơ đó. Anh chưa biết bài đó em ạ!

    Trả lờiXóa
  13. Em ko tìm được com đâu anh ạ. Nếu anh muốn biết bài thơ đó thì gửi đ/c email cho em, em sẽ gửi cho anh.

    ...Đã ba mùa ta đi đánh giặc
    Vẫn tưởng mình chưa qua khỏi năm cửa ô
    Lòng vẫn xanh một sắc nước năm hồ

    (Theo lời tác giả thì đó là Hồ Tây, Hồ Gươm, Hồ Trúc Bạch, Hồ Bẩy Mẫu, Hồ Ba Mẫu)

    Trả lờiXóa
  14. PTN: Em gửi damthuy0709@gmail.com cho anh nhé!

    Trả lờiXóa